Veel arbeidsbesparende technologieën voor verpleegkundigen blijven op de plank liggen, bijvoorbeeld omdat ze niet aansluiten bij bestaande werkprocessen. Tegelijkertijd kampen verpleegkundigen met hoge werkdruk en groeiende personeelstekorten. Daarom kijken onderzoekers van de Hogeschool Utrecht in Project COUNT naar manieren waarop nieuwe technologie wél effectief kan worden ingezet, zodat verpleegkundigen meer tijd kunnen besteden aan zorg.
De administratieve en registratielast op verpleegafdelingen in ziekenhuizen is hoog. Hierdoor besteden verpleegkundigen slechts een derde van hun dienst direct aan de patiënt en wat ten koste gaat van het plezier in hun werk. Er zijn veel voorbeelden van ‘ouderwetse’ en inefficiënte werkwijzen die onnodig beslag leggen op de tijd van verpleegkundigen. Aan het aanbod ligt het niet: er wordt voortdurend slimme technologie ontwikkeld om verpleegkundigen te ontlasten. Die vindt alleen nauwelijks ingang in de praktijk: slechts 30% daarvan wordt succesvol geïmplementeerd.
Danielle Vossebeld is docent Werktuigbouwkunde aan Hogeschool Utrecht en doet promotieonderzoek bij UMC Utrecht. Daarbij werkt ze samen met het HU-lectoraat Co-Design, dat met het lectoraat Technologie voor Zorginnovaties het onderzoek draagt. ‘Nu doet de verpleegkundige metingen aan de patiënt, schrijft die op een velletje en voert die aan het eind van de dag in op de computer’, zegt Vossebeld. ‘Waarom doen we dat? Er zijn allerlei apparaten op de markt, van wearables tot slimme bloeddrukmeters die alle mogelijke informatie direct naar het elektronisch patiëntendossier sturen.’ De redenen voor het mislukken van de implementatie liggen vaak bij ingewikkelde werkprocessen die niet zomaar kunnen worden aangepast, hoge kosten, incompatibiliteit met bestaande systemen en gebrek aan afstemming tussen ontwerpers en verpleegkundigen. Over dat laatste schreef Vossebeld al eerder een blog. ‘Beide kanten hebben de beste intenties,’ zegt ze daarover, ‘maar vaak spreken ze elkaars taal niet.’
Het UMC Utrecht benaderde daarom de Hogeschool Utrecht met de vraag: Hoe kan niet-direct zorggerelateerde technologie* zodanig ontworpen worden dat verpleegkundigen meer voldoening krijgen in hun werk (en meer tijd en aandacht hebben voor directe zorggerelateerde taken)? Hoofdonderzoeker Fenne Verhoeven, ook verbonden aan het lectoraat Co-Design, zette het onderzoek samen met Danielle Vossebeld in de steigers. Het project draagt de naam COUNT (Communication and Operation on the Unit between Nurses and Technology) en draait om het vinden van aangrijpingspunten in het verpleegkundig werkproces voor het verlagen van de werklast.
‘Het is een mooie combinatie van beroepspraktijk, onderwijs en bedrijfsleven’
In het onderzoek wordt telkens de vraag van de betrokken ziekenhuisafdelingen als uitgangspunt genomen, om de oplossingen die ontwikkeld worden precies op die vraag te laten aansluiten. Behalve een aantal implementaties van technologieën in het werkproces van verpleegkundigen, moet het onderzoek ook leiden tot een algemene ontwerpaanpak voor verpleegkundige innovaties. Die ontwerpaanpak helpt ontwerpers om tot een product te komen dat ook echt aansluit bij de realiteit op de werkvloer van verpleegafdelingen.
Een aantal innovaties worden (her)ontworpen en getest in het UMC Utrecht en het Sint Antoniusziekenhuis. ‘We betrekken verpleegkundigen intensief in het onderzoek’, zegt Vossebeld. ‘Met hun ideeën gaan we innovaties die op de markt zijn aansluiten op hun werkprocessen, verbeteren en implementeren.’ Een belangrijk onderdeel van het project draait om de vraag hoe verpleegkundigen efficiënt betrokken kunnen worden. ‘Ze hebben al zo weinig tijd, dus moeten we tools ontwikkelen om ze met minimale impact te kunnen uitvragen over nieuwe werkprocessen die aansluiten bij hun behoeftes en die van hun patiënten.’
Bij het project worden bovendien zo’n honderd studenten van zeven HU-opleidingen betrokken. ‘Het is een mooie combinatie van beroepspraktijk, onderwijs en bedrijfsleven’, zegt Vossebeld. ‘Samen zorgen we dat technologie echt ondersteunend wordt aan het verpleegkundige proces, zodat verpleegkundigen een stap verder komen, dat hun werk prettiger wordt en dat ze meer tijd hebben om zorg te verlenen.’
* Technologie voor het verrichten van registratie, administratie en logistiek waarvoor de verpleegkundige niet direct in contact hoeft te staan met de patiënt.
